فاخته- در بخش نخست این یادداشت(اینجا) به نقش کلیدی APS یا همان سامانه های تولید آبزی پروری* در جهان معاصر و کشورهای پیشگام این صنعت نوپا پرداخته شد که آن یادداشت یا نوشتار در پایگاه اطلاع رسانی " فاخته نیوز" در دسترس مخاطبان، علاقمندان و خوانندگان گرانقدر می باشد.سامانه های تولید آبزی پروری که در واقع شاید نام دیگر آن " حُکمرانی آبزی پروری( تکثیر و پرورش انواع آبزیان با گونه های غالب) از این معبَر طلایی باشد  شامل سامانه های تولید، آینده و چالش ها،سوابق و پیشینه ها،کارکرد ها و خصوصیات تمام سامانه های مرتبط،ویژگی و طبقه بندی سامانه ها، پرورش صدف، محیط های محصور(در قفس و پِن)**  دریا ها و اقیانوس ها ، آب های شیرین و مناطق حفاظت شده دریایی، مخازن آبی، آبراهه های جریان دار، استخر ها،سامانه(سیستم) مدار بسته، بیوفلاک، پرورش آبزیان بعد روش پلکانی، آکواپونیک، برنامه روندهای آینده و مسائل توسعه پایدار می باشد.
یادگار ارزشمند رئیس پیشین انجمن جهانی آبزی پروری و همچنین شش نفر از روسای اسبق این انجمن جهانی پیش از دکتر جیمزاچ.تیدول که در یک گروه ۲۰ نفره متخصص مشهور در این سامانه(APS)  حضور و مشارکت فعالی داشته اند نقش کلیدی را در رُخدادبنیادی منابع آبی جهان داشته وسایر کشورهای عضو سازمان FAO با بررسی عملکرد خود در زمینه آبزی پروری ، راستی آزمایی نموده و همگام و همسو با اهداف آبزی پروری مسوولانه؛ چشم انداز پایداری برای تولید غذای سلامتی، اکسیر جوانی، تامین بخشی از امنیت غذایی و تغذیه ای، اشتغال،  ارتقای بهره وری با اتکاء بر مکانیزاسیون جامع، محرومیت زدایی، افزایش متوسط سرانه مصرف آبزیان پرورشی، صادرات و ترویج آخرین یافته ها و انتقال داشته ها را در جهان رقم زده اند.
در اخبار داخلی هفته پیش(اوایل آذرماه)  در مصاحبه رسانه ای معاون توسعه آبزی پروری سازمان شیلات ایران به واردات ۳۰ میلیون بچه ماهی دریایی که پس از تیمار و قرنطینه و رسیدن به گراماژ مناسب به منظور رهاسازی این بچه ماهی ها در قفس های دریایی کرانه آبی و در جوار سواحل آب های شمال و جنوب کشور اشاره شده بود که  علت این واردات و مشکلات تکثیر بچه ماهیان دریایی آیا عقب افتادن از  بهینه سازی امثال این سامانه های تولیدی است یا مشکلات عدم تامین ماهیان مولد و حتی شاید عدم دسترسی به دانش خاص تکثیر انواع ماهیان از مولدین( بیوتکنیک) با ویژگی یک کار سخت و طاقت فرسا و زمان بَر با توجه به امکانات زیر ساخت ها و کمبود احتمالی سایر الزامات در این راستا است که موجب خروج ارز در این شرایط تحریم های تحمیلی و ناجوانمردانه دشمنان خارجی خواهد شد.
«به یاد داشته باشیم نقش موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور زیر مجموعه سازمان تحقیقات ، آموزش و ترویج وزارت جهاد کشاورزی در این راستا بسیار خطیر بوده که سال هاست با تخصیص بودجه های ویژه پژوهشی، هزینه های جاری، حقوق و دستمزد انگیزه افزا و به درد بُخور( در مقایسه با حقوق کارمندی سازمان ها و موسسات غیرپژوهشی+ تعطیلات ۱۵ روزه خاص آغاز فروردین هرسال)  و مزایای خاص دوران بازنشستگی طیف هیات علمی این گونه مراکز و موسسات با حمایت دولت های ادواری از سال ۱۳۶۶ تاکنون و  تصویب هزاران پروپوزال طرح و پروژه پژوهشی و دارابودن بیش از صدها پژوهشگر، محقق و اعضای هیات علمی قابل و شایسته  احترام به جایگاه معلمی آنان به ویژه در مراکز استان های ساحلی و برخی استان های غیر ساحلی مانند استان کهگیلویه و بویر احمد(مرکز تکثیر ماهیان سردآبی شهید مطهری یاسوج) که هنوز نتوانسته اند کشور را به طور مطلق از واردات بچه ماهی دریایی و به عنوان مثال تخم چشم زده ماهی قزل آلا و اصلاح ژنتیکی و کاهش ضریب همخونی و هتروزیگوت سازی و نسل هیبرید فاقد جهش( موتاسیون نقطه ای) بی نیاز کنند نیاز به واکاوی و پاسخگویی مسوولانه دارد زیرا همه ما دل در گِرو پیشرفت  صنعت شیلات در کشور داشته و باید خود اتکایی و ارزآوری به جای ارزبَری و وابستگی در مسیر رشد ، توسعه ، پیشرفت و استقلال کشور عزیزمان بیشتر و پیشتر از گذشته به منصه ظهور برسد و آنگاه  با خود همواره زمزمه کنیم که ما این حق را داریم که با صدای رسا بگوئیم من هرآنچه که در توان داشته ام مسوولانه و صادقانه و عاشقانه برای سرافرازی و سربازی کشورم در کُنج کتابخانه های علمی، آزمایشگاه های تخصصی ، تحقیقاتی و پژوهشی در گرما، سرما، هوای شرجی بالای ۹۰ درصد رطوبت، امواج، بوران، کوران و توفان برای تحقق دستاوردهای بیوتکنیک های تکثیر انواع  آبزیان انجام داده و در عمل بیلان کار و تلاش خود را در معرض قضاوت همگان، کُنشگران و نیز تحلیلگران تخصصی قرارداده و با توکل و برکت و زیبایی دریا شاید البته نیازی به واردات بچه ماهی دریایی با مزیت اقتصادی مانند  ِسیبَس، خامه ماهی(Milk Fish) و ...تا پایان سال جاری ۱۴۰۱ به تعداد ۳۰ میلیون قطعه نباشد.»

دکتر علیرضا کیهان پور
مولف کتاب اطلاع رسانی صنعت دریایی ایران از "خزر تا عُمان"

*Aquaculture  Production  Systems

**Cage & Pen