فاخته-در قسمت نخست این یادداشت تحت عنوان" این حلقه مفقوده بخش کشاورزی را به خاطر بسپاریم " بر اهمیت کشاورزی، زیر بخش ها ، تولیدات ومحصولات وابسته به آن در چارچوب توسعه پایدار و تامین امنیت غذایی اشاره ، تحلیل وتفسیر شد که:
از مجموع کل تولید محصولات کشاورزی تاپایان سال ۱۳۹۷ به میزان ۱۱۷/۷ میلیون تن سهم تولیدات زراعی ۶۹، باغی ۱۷/۵، دامی ۱۲/۵ وانواع آبزیان حدود یک درصد بوده است.
همچنین بر این اساس و گزارش روند قیمت ها توسط مرکز آمار ایران( سال های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۴ ) سهم ارزش افزوده انواع محصولات این بخش به ترتیب :
زراعت ۴۶
باغبانی ۱۷/۵
دامی ۱۲/۵
آبزیان ۴
درصد به نسبت کل تولیدات این بخش بوده است که بر اساس آمار رسمی و خروجی و با اتکاء به داده های مستند، اولویت نخست زنجیره های ارزش افزایی تا رتبه پنجم در استان های کشور(به ترتیب حروف الفبا)به شرح ذیل است:
آذربایجان شرقی محصولات باغی، گوشت مرغ، ماهی قزل آلا، شیر و گیاهان دارویی.

آذربایجان غربی
سیب درختی، انگور، چغندر قند، عسل و آفتابگردان.

اردبیل
سیب زمینی، گوجه فرنگی، بادام زمینی، شیر / وگوشت مرغ.

اصفهان
گیاهان دارویی و گل محمدی، ماهیان زینتی، سیب زمینی، پیاز وانواع گوشت/ شیر.

البرز
قارچ، توت فرنگی، گل وگیاه زینتی، تولید نشاء ، سبزی و صیفی گلخانه ای.

ایلام

محصولات باغی، سبزی وصیفی، دانه های روغنی، ماهی گرم آبی وگوشت مرغ.

بوشهر
خرما، میگوی پرورشی،گوجه فرنگی، گوشت مرغ و عسل.

تهران
سیب درختی، قارچ، گیلاس، انواع گوشت/ شیر ، گل وگیاه زینتی.

جنوب استان کرمان
محصولات باغی، محصولات گلخانه ای، مرکبات، خرما و بلدرچین.

چهارمحال و بختیاری
بادام، شیر، ماهی قزل آلا،سیب زمینی ولوبیا.

خراسان جنوبی
زرشک، زعفران، عناب،پنبه، گوشت و شیر شتر.

خراسان رضوی
زعفران، گوجه فرنگی، سیب زمینی، سیب درختی وچغندر قند.

خراسان شمالی
گوجه فرنگی، پنبه، گیاهان دارویی، گوشت مرغ و شیر.

خوزستان
آبزیان پرورشی گرم آبی، خرما، گوجه فرنگی، سبزی و صیفی وانواع گوشت.

زنجان
زیتون، کشمش، سیب زمینی، ماهی قزل آلا و انواع گوشت.

سمنان
خربره، انگور، پنبه، پسته، گیاهان دارویی/ خارشتر.

سیستان وبلوچستان
انواع ماهی ومیگو، خرما، میوه های گرمسیری، گوشت مرغ و شیر.

فارس
مرکبات،سیب درختی، انجیر، گیاهان دارویی و خرما.

قزوین
زیتون، کشمش، میوه وسبزی، گوشت قرمز وگوشت مرغ.

قم
گوشت مرغ، پسته، عسل، گیاهان دارویی وگوشت قرمز.

کردستان
ماهی قزل آلا، توت فرنگی، انگور، عسل وانواع گوشت.

کرمان
پسته، گیاهان دارویی، محصولات گلخانه ای، انواع گوشت و شیر.

کرمانشاه
گوجه فرنگی، کلزا،چغندر قند ونیشکر، عسل وحبوبات.

کهگیلویه و بویراحمد
سیب درختی، لیمو ترش، گیاهان دارویی، انواع گوشت و شیر.

گلستان
دانه های روغنی/پنبه،مرکبات، گل و گیاه زینتی، گوشت مرغ و گوشت قرمز.

گیلان
زیتون، برنج، کیوی، چای و فندق.

لرستان
انار، گردو، انجیرسیاه،گیاهان دارویی و زردآلو.

مازندران
گوشت مرغ،مرکبات، کیوی، شیر و گوشت قرمز.

مرکزی
گل محمدی، گیاهان دارویی، حبوبات، انار و آبزیان پرورشی( قزل آلا وزینتی).

هرمزگان
میگو، محصولات گلخانه ای، خرما، سبزی، صیفی و گوشت مرغ.

همدان
کشمش، سیب زمینی، سیر، گوشت مرغ وگوشت قرمز.

یزد
محصولات گلخانه ای، پسته،گیاهان دارویی، گوشت مرغ / قرمز و بلدرچین.
از کل تولید محصولات کشاورزی کشور به میزان ۱۱۷/۷ میلیون تن در سال ۱۳۹۷ سهم صادرات ۶/۹۴۱ میلیون تن بوده که حدود ۶ درصد از تولیدات بخش کشاورزی به بازارهای جهانی راه پیدا کرده که بیانگر ضعیف بودن حلقه بازار محصولات کشاورزی بوده لذا علاوه بر تامین زیرساخت های مناسب؛ بحث مهم و نخست بازار از الویت بالایی برخوردار است که امید است مورد توجه بیشتر برنامه ریزان قرار گیرد.

 علیرضا کیهان پور
پژوهشگر رسانه ای