فاخته- تا سال ۱۳۵۷ تولید محصولات کشاورزی ایران حدود ۲۲ میلیون تن بوده که هم اینک به مرز ۱۲۲ میلیون تن رسیده است که پس از سهم متفاوت تولیدات هر زیربخش، کل تولید محصولات آبزی تا پایان سال ۱۳۹۹ حدود یک درصد کل تولیدات این بخش است زیرا در بخش دوم این مبحث به راهکارهای نوین آموزش و ترویج فعالیت های شیلاتی خواهیم پرداخت.
زراعت، باغبانی، امور دام وطیور، فرآوری و عمل آوری به ترتیب با سهم بیشتر تولید و ارزش افزوده در این آمار رسمی می درخشند.
افزایش تولیدات در این مدت ۴۲ ساله بیانگر رشد کمی و کیفی تاریخ معاصر کشاورزی بوده که بیانگر ونشانگر گذار نسبی کشاورزی از چیدمان سنتی به کشاورزی نوین با توجه به اعتبارات، مدیریت ها، فناوری ها در حد بضاعت و الزام به تحکیم مولفه های امنیت غذایی و تغذیه ای برای حدود ۸۵ میلیون جمعیت کنونی کشور بوده است.
وجود ۱۴۰۰ مرکز کشاورزی تا عمق دهستان های کشور، ۷۷۰۰ پهنه وابسته به آن، ۸ هزار کارشناس آموزش وترویج، یک صد نفر محقق ومروج درجه یک بومی و۳۳ مرکز تحقیقات کشاورزی، امور دام و منابع طبیعی در استان ها وبیش از صدها پژوهشکده، موسسه، اندیشکده، انستیتو، ایستگاه های تحقیقاتی به تفکیک فعالیت های متنوع بخش عظیم کشاورزی قابلیت های آشکار تات یعنی تحقیقات، آموزش وترویج در کشور می باشد.
دو نکته بسیار مهم را نباید در این راستا هرگز نباید فراموش کرد:
 توجه به ایجاد زیرساخت های استفاده از فناوری های نوین در باب فعالیت های تات همگام و همسو با بخش اجرایی و اداری بخش

 نهادینه کردن منشور اخلاقی و عملی ملاحظات زیست محیطی برای حفظ، حفاظت و حراست از سرمایه های آب وخاک ودر یک کلمه داشته های سرزمینی با هر نوع اقلیم موجود.
فرض کنیم که بخش کشاورزی ایران مانند کشور هلند به عنوان مثال نهایت پیشرفت وتوسعه در باب استفاده از فناوری های نوین در راستای جهش و افزایش تولیدات در واحد سطح را در امور گیاهی ودام وطیور داشته باشد؛ اگر تبیین و نهادینه کردن اخلاق زیست محیطی به منظور دفاع از تنوع زیستی و ژنتیکی و سرمایه های کشاورزی بومی سرزمینی به عنوان یک کار زیربنایی و نوع تغییر تفکر و نگریستن حدود ۲/۵ میلیون بهره بردار بخش پادار نشود شاید پشت دیوار تاریخی و معاصر تحقیقات، آموزش و ترویج اشتباه ایستاده باشیم. هرچند اصل، جوشش وخروش سرچشمه جوشان دانش بومی وانتقال یافته ها توسط محققان بومی و کارآمد نیز به پشتوانه هزاران سال تاریخ کشاورزی ایران هرگز نباید فراموش شود که نمونه بارز آن کاریز ها در مناطق خشک و کم آب بوده است.
این بحث را در قسمت بعدی با پیشنهادات خاص در ابعاد مختلف بخش کشاورزی پیگیر خواهیم شد که هم اینک به نظر می رسد که چه کار باید کرد؟

علیرضا کیهان پور
پژوهشگر رسانه ای