فاخته- آب، خاک و هوای مناسب ،زمینه و مواد اولیه تولید وخلق صنایع دستی با خمیر مایه بخش کشاورزی به ویژه در بین دامداران و عشایر کشور است.
از سال ۱۳۶۳ روز گرامیداشت صنایع دستی در ایران در تقویم رسمی کشور پادار شد.
تلفیق هنر و خلاقیت با اتکاء داشته ها و سرمایه های بومی و سنتی نقش به سزایی در تحکیم زیرساخت های اقتصادی، اشتغال، صادرات و حیات یک فرهنگ ریشه دار روستایی و شهرهای کوچک دارد.
صنایع دستی به سه سطح کلی هنری، هنری--- مصرفی و مصرفی تقسیم بندی شده و در چنین رده هایی نامگذاری شده است:
صنایع دستی بافت ونساجی

صنایع دستی فلزی

چوبی، شیشه ای، سنگی، حکاکی، نگارگری، چرمی، سفالگری، تزئینی دریایی و...که بیانگر یک دوره کهن تاریخی و مبین فرهنگ و بازتابی از پیشینه تمدن و هویت کاریزمایی جوامع بشری است.
کشور ما یکی از سه قطب برتر صنایع دستی جهان است که فرش یا قالی ایرانی علاوه بر معتبرترین منبع اشتغال مردم روستاها، جامعه عشایری و شهر های کوچک در صدر درآمدزایی ارزی و صادرات قرار دارد.
شهرهای مشهد، تبریز، اصفهان، شیراز، کرمان، قم، کرمانشاه، گنبد، سنندج، ایلام و... از مهم ترین شهرهای هستند که بار سنگین دار قالی بافی وسایر تولیدات دستی و سنتی بر دوش آنان بوده ودر عرصه های جهانی دارای برند خاص خودشان هستند.
تلفیق هنر دست با ابزارهای بومی برای خلق چیره دستانه یک اثر مانای گروه صنایع دستی نخستین جلوه های همگرایی تولید سنتی در جوامع مختلف بوده و ۳۷۰ اثر هنرمندانه ایرانیان بر تاروپود اریکه ۶۰۰ رشته صنایع دستی جهان خودنمایی می کند که قالی ایرانی در صدر این هنر جاودان در دنیاست.
وجود مواد اولیه بومی در کشور برای خلق هنر دستی و نوع زحمت و دقت به کار رفته در تولیدات مرتبط توسط اساتید و جامعه روستایی و عشایری، تولید این صنایع دستی را از محصولات صنعتی و کارخانجات متمایز نموده وبا ارتقای ارزش افزوده در مناطق محروم حتی دوستدار حفظ محیط زیست هم بوده و بنیانگذار بازارهای سنتی مناسبتی به ویژه در شمال وجنوب کشور است که همه این ویژه گی ها در تعامل دوسویه با گردشگری است و توانسته موجب جذب گردشگران داخل و خارج از کشور شود.
فرش، جانماز جاجیم، چادر بافی، گبه، زیلو، نمد، پرده و تور بافی، پره بافی، سیاه چادر ایلیاتی، کومه، شیل،حصیر، بوریا، کلاه پشمی ، گیوه، ترمه، لباس های محلی وروستایی، پوستین دوزی، کیف و کفش و کلاه وتنپوش چرمی، مخمل بافی، شمد و رودوزی های سوزنی و خامه بافی و رنگرزی طبیعی برای اصالت رنگ های طبیعی بی بدیل و خاص هر منطقه از بارزترین مواردی است که به طور خلاصه به آن ها اشاره شد.

عشایر ودامداران کشور نقش مهمی در آفرینش و ادامه فعالیت برخی تولیدات صنایع روستایی کشور دارند که بارزترین جلوه خلاقیت آنان فرش وقالی ایرانی است که در تمام جهان جایگاه ویژه و خاص خود را داشته که اگر بیان شود که سرآمد سایر ۶۰۰ هنر دستی جهان است ادعایی به گزافه نبوده است.
در باب صنایع دستی دریایی که به ویژه در هرمزگان، چابهار، بوشهر و گیلان به صنایع تزئینی دریایی معروف هستند از دورریز محصولات آبزی مانند پوست، استخوان، فلس(پولک) و اسکلت آبزی استفاده نموده که یکی از زیباترین صنایع دستی در ایران و جهان است که تمامی این هنرهای دستی نیاز به توجه و حمایت بیش از گذشته داشته و با کاهش فاصله سامانه های تولید تا مراکز عرضه وتقاضا و کوتاه نمودن دست واسطه ها از این زنجیره ارزشمند از ضروری ترین اقدامات اجرایی است که به ویژه در بین حدود ۲/۵میلیون بهره بردار بخش کشاورزی نیاز به برنامه ریزی و سامانه متمرکز حمایت های همه جانبه دارد که تلاش شود و اجازه ندهیم که گردباد ناخواسته فراموشی بر فرصت های این ثروت ملی که موجب پیوستن فرهنگ های بومی، سنتی و شهری شده و نشانه نزدیکی هر چه بیشتر آداب ورسوم های محلی و تاریخی ریشه دار بوده وزیده و خللی در این مسیر ایجاد نماید.
این جایگاه رفیع جهانی و خلاقیت خلق ثروت و اثر های هنری دست ساز ایرانیان را گرامی داشته واز هنرمندان و اساتید شاخص این عرصه ماندگار وتاریخی در بزنگاه های مناسبتی تقدیر نماییم زیرا ۱۱ شهر و ۳ روستای ایران در این راستا آثارشان ثبت جهانی شده و جایگاه بسیار ارزنده را به خود اختصاص داده که موجب افتخار همه ما در پهنه گیتی و زمانه معاصر دنیاست.

علیرضا کیهان پور
ژورنالیست