کنسانتره:

اگربه نوعی با صنعت مرغداری آشنایی داشته باشید احتمالا واژه کنسانتره را شنیده اید، اما کنسانتره چیست و چه استفاده ای دارد؟ روش های مختلفی برای تهیه دان مورد نیاز طیور وجود دارد که با توجه به فرهنگ حاکم بر صنعت طیور در ایران بهترین و اقتصادی ترین گزینه تهیه دان، استفاده از کنسانتره است، به نحوی که ریزترین اقلام جیره غذای طیور در خوراک متراکمی، به نام کنسانتره گنجانده می‌شود وسپس با بقیه اقلام جیره ترکیب و استفاده می‌شود.

 در این مقاله در ابتدا توضیح خواهیم داد که کنسانتره چیست؟، سپس به تشریح مواد تشکیل دهنده آن می پردازیم،  و در پایان با نحوه مصرف و انواع کنسانتره آشنا خواهیم شد.

راهنمای مطالعه

• تعریف کنسانتره طیور
• اجزای تشکیل دهنده کنسانتره
• نحوه مصرف کنسانتره
• استفاده از کنسانتره یا تولید دان به صورت دستی؟
• مزایای استفاده از کنسانتره
• عوامل موثر بر تولید یک کنسانتره با کیفیت
• انواع کنسانتره

  تعریف کنسانتره طیور:

 کنسانتره یا خوراک متراکم، مجموعه ای از ریزمغذی ها، ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز طیور است که با فرمولاسیون خاصی تهیه و با بقیه اقلام جیره ترکیب میگردد. این ماده با استفاده از دانش علم تغذیه، با فرمولی بهینه تهیه می شود تا مرغدار با استفاده از آن بتواند، مناسب ترین و اقتصادی ترین خوراک را با کمترین صرف وقت، تهیه نماید.

فرمولاسیون بهینه، از لحاظ قیمت براساس حداقل هزینه و از لحاظ کارایی بر مبنای حداکثر بازدهی و حداقل ضریب تبدیل است.

 اجزای تشکیل دهنده کنسانتره:

کنسانتره علاوه بر داشتن مقادیر قابل توجهی انرژی و پروتئین شامل مواد مختلفی مانند دی کلسیم فسفات، کربنات کلسیم (یا پودر صدف)، انواع اسیدهای آمینه :متیونین، لیزین،ترئونین و کولین کلراید، مکمل ویتامینه شامل انواع ویتامین هایA,D3,E,K3,B1,B2,B3,B5,B6,B9,B12  و بیوتین ، مکمل های معدنی شامل مواد معدنی ضروری مانند: اکسید منگنز، سولفات آهن، روی، یدات کلسیم، مس­ و همچنین آنتی اکسیدان و فیتاز و مولتی آنزیم می باشد.

فرمولی که برندهای مختلف برای تهیه کنسانتره طیور استفاده می کنند، ممکن است کمی با هم متفاوت باشد اما محصولات درجه یک، معمولا فرمول مشابهی دارند، اما نکته ای که هنگام خرید کنسانتره باید مورد توجه قرار بگیرد، کیفیت پایدار و بدون تغییر این محصول در طول زمان است. به نحوی که در چندین دوره پرورش پی در پی، با فرض یکسان بودن شرایط، همواره نتیجه قابل قبول و مطلوبی گرفته شود.

 نحوه مصرف کنسانتره:

مرغدار با توجه به آنالیز ارائه شده توسط کارخانه تولیدکننده و جیره پیشنهادی دامپزشک، کنسانتره را با چند نهاده پر مصرف نظیر ذرت، کنجاله سویا، گندم و همچنین در برخی موارد روغن و نمک و دی کلسیم فسفات (یا پودر صدف) مخلوط نموده و به مصرف گله میرساند.

 استفاده از کنسانتره یا تولید دان به صورت دستی؟

در گذشته نه چندان دور اقلام تشکیل دهنده کنسانتره، توسط خود پرورش دهنده به جیره اضافه می شد، اما امروزه این ماده توسط کارنخانه‌جات تولید خوراک طیور، تهیه و در اختیار مرغداران قرار می گیرد، البته همچنان تعدادی از پرورش دهندگان خود اقدام به تهیه مواد تشکیل دهنده کنسانتره و ترکیب آن با سایر اقلام جیره می کنند، اما این روش به دلیل اینکه، میکس کردن اقلام ریز، به صورت کاملا همگن، نیاز به تجهیزات پیشرفته و با دقت بالا و همچنین دانش فنی به‌روز دارد و احتمال بروز خطا در فرموله کردن نیز بالاتر میرود، توصیه نمی شود.

هرگونه اشتباه در تغذیه طیور می تواند پیامدهای سنگین و بعضا جبران ناپذیری برای مرغداران در پی داشته باشد. ایجاد تعادل بین مقادیر عناصر غذایی به طوری که در جذب هیچکدام توسط طیور اختلال ایجاد نشود و  تغذیه کامل با توجه به سن و نوع بهره برداری از مرغ، از دیگر خواص استفاده از کنسانتره آماده محسوب می شود.

علاوه بر همه موارد گفته شده، چون کلیه اقلام جیره برای تولید دان به صورت دستی، تک به تک و در مقادیر کمتری نسبت به کارخانه ها خریداری می شوند، قیمت تمام شده ممکن است اقتصادی نباشد.

 مزایای استفاده از کنسانتره:

• سهولت در ساخت دان
• صرفه جویی در زمان و هزینه
• کاهش چشمگیر خطای انسانی و هدر رفت مواد اولیه جیره
• میکس بهتر مواد و کاهش عدم یکنواختی گله
• بهبود ضریب تبدیل پایان دوره
• اثرگذاری بهتر داروها

عوامل موثر بر تولید یک کنسانتره با کیفیت:

1. بالا بودن کیفیت مواد اولیه مورد استفاده:

هر چقدر که مواد اولیه به کار رفته در کنسانتره از کیفیت بالاتری برخوردار باشند، مسلما کنسانتره تولیدی نیز کیفیت بالاتری خواهد داشت.

2. استفاده از فرمول بهینه و منطبق با نیاز پرنده:

فرمول کنسانتره باید علاوه بر اینکه منطبق با نیاز پرنده باشد، صرفه اقتصادی نیز داشته باشد تا هزینه اضافی به مرغدار تحمیل نشود.

3. استفاده از پیشرفته ترین و به روزترین تجهیزات میکس و تولید کنسانتره:

حتی اگر کیفیت مواد اولیه بالا و فرمول نیز بهینه باشد اما تجهیزات و ادوات ساخت کنسانتره، مستهلک و قدیمی باشند، محصول تولید شده از کیفیت بالایی برخوردار نخواهد بود و همگن و یکدست نمی گردد.

 انواع کنسانتره

1. از لحاظ غلظت

رایج ترین غلظت های کنسانتره در کشور ما معمولا غلظت های 1.25 درصد ،2.5 درصد و 5 درصد می باشد. در واقع این اعداد، نشاندهنده میزان درصد استفاده‌ی کنسانتره، در جیره می باشد.

• کنسانتره 1.25 درصد

میزان مورد استفاده از کنسانتره 1.25 درصد در جیره، 12.5 کیلوگرم در هر تن دان نهایی میباشد.

• کنسانتره 2.5 درصد

میزان مورد استفاده از کنسانتره 2.5 درصد در جیره، 25 کیلوگرم در هر تن دان نهایی میباشد.

• کنسانتره 5 درصد

میزان مورد استفاده از  کنسانتره 5 درصد در جیره، 50 کیلوگرم در هر تن دان نهایی می باشد.

2. از لحاظ نوع بهره برداری و نژاد پرنده مورد پرورش:

کنسانتره مورد استفاده برای طیور تخمگذار و طیور گوشتی به دلیل نوع بهره‌برداری متفاوت(در طیور گوشتی، گوشت مرغ و در طیور تخمگذار، تخم مرغ) و همچنین عدم یکسان بودن طول دوره و نیازهای تغذیه ای، متفاوت می باشد.

 کنسانتره مرغ گوشتی

طیور گوشتی باید در کوتاهترین زمان ممکن(حدود 45 روز) به بالاترین وزن با استفاده از بهینه‌ترین فرمول جیره غذایی دست یابند، نوع کنسانتره مورد استفاده این طیور بر حسب سن و نژاد نیز تغییر می یابد، سویه های مرغ گوشتی صنعتی رایج در ایران عبارتند از: راس ( ROSS 308)، کاب(COB 500)، آربوراکرز (A+) و آرین که با توجه به نیازمندی های هر نژاد وهمچنین سن پرنده اجزای تشکیل دهنده کنسانتره ها تغییر می کند.

در صفحه کنسانتره گوشتی شرکت کیمیاکاو بامداد میتوانید از آنالیز و فرمول جیره مصرفی انواع مختلف کنسانتره طیور گوشتی اطلاع پیدا کنید،پیشنهاد میکنیم با مراجعه به این صفحه از نحوه خرید و قیمت کنسانتره گوشتی نیز، باخبر شوید.

 کنسانتره مرغ تخمگذار

طیورتخمگذار، دوره پرورش طولانی تری دارند(حدود دو سال) که در طی این دوره برای داشتن بهترین راندمان تخمگذاری، احتیاجات غذایی مورد نیاز آنها، متفاوت می باشد. برای مثال پولت های جوان در مرحله رشد(قبل ازسه ماهگی) نیاز به بسیار سطوح پایین تری از کلسیم در مقایسه با مرغان تخمگذار دارند.

کنسانتره تخمگذار معمولا بر اساس سن پرنده و دوره پرورش به سه دسته متفاوت تقسیم می گردد:

• کنسانتره دوره پرورش( از صفر معمولا تا حدود 3 ماهگی)
• کنسانتره دوره پیک تخمگذاری
• کنسانتره دوره پس از پیک

که با توجه به نیاز متفاوت پرنده در هر دوره، فرمول کنسانتره نیز تغییر می کند.

همچنین کنسانتره نژادهای مختلف تخمگذار، تفاوت هایی در اجزای تشکیل دهنده خود دارند.

نژادهای مرغ تخمگذار صنعتی رایج در ایران عبارتند از: هایلاین (Hy line)، بُونز(Bovans)، ال اس ال(LSL)، نیک چیک(Nick Chick) و شیوِر(Shaver)

 نکته مهم: برخی کنسانتره های طیور فرمول های اختصاصی تری دارند که این فرمول ها حاوی ترکیباتی هستند که بدن طیور را قوی تر می کنند و موجب پیشگیری از ابتلا به بیماری و همچنین کاهش اثر بیماری ها می گردند.سری کنسانتره های پیشگیری و کنترل، طیور تخمگذار شرکت اصیل نیز بر این مبنا تولید شده اند . کنسانتره پیشگیری از استرس گرمایی، کنسانتره پیشگیری از نقرس، کنسانتره پیشگیری از کبد چرب و کنسانتره پیشگیری و درمان رد مایت.

 رایج‌ترین سوالات در مورد کنسانتره:

1. کنسانتره چیست؟

کنسانتره یا خوراک متراکم ،مجموعه ای از ریزمغذی ها،ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز طیور است که با فرمولاسیون خاصی تهیه وبا بقیه اقلام جیره توسط مرغدار ترکیب میگردد.

2. نحوه مصرف کنسانتره چگونه است؟

مرغدار با توجه به آنالیز ارائه شده توسط کارخانه تولیدکننده و جیره پیشنهادی دامپزشک، کنسانتره را با چند نهاده پر مصرف نظیر ذرت، کنجاله سویا، گندم و همچنین در برخی موارد روغن و نمک و دی کلسیم فسفات (یا پودر صدف) مخلوط نموده و به مصرف گله میرساند.

3. از کنسانتره استفاده کنیم یا خودمان دان تولید کنیم؟

روش تولید دان به صورت دستی، به دلیل اینکه، میکس کردن اقلام ریز، به صورت کاملا همگن، نیاز به تجهیزات پیشرفته و با دقت بالا و همچنین دانش فنی به‌روز دارد و احتمال بروز خطا در فرموله کردن را بالاتر میبرد، توصیه نمی شود./رپرتاژ