فاخته- تا پایان سال ۲۰۲۱ میلادی ۳۶ کشور صادرات خاویار داشته که بنابر آخرین آمار رسمی سازمان FAO تا ابتدای سال ۲۰۲۰ کشور های چین، فرانسه و لهستان در رتبه های نخست تا سوم صادرات خاویار دنیا قرار گرفته اند.
همچنین در این مقطع سهم تولید ماهیان خاویاری درقاره های مختلف به ترتیب:
آسیا ۹۲/۳
اروپا ۶/۷
آمریکا ۱/۰ درصد بوده است.
نکته مهم و بسیار راهبردی این است در تمامی این کشورها اولویت نخست تولید خاویار است و در مرحله بعدی تولید گوشت ماهیان خاویاری حاصل از پرورش این گونه ماهی هاست.
البته با توجه به نوع گونه های دیر بازده یا زود بازده مانند بلوگا، سیبری و کالوگا این اهداف نسبی بوده به طوری که به ترتیب تولید خاویار ، گوشت ویا تلفیقی از هر دو به منظور صادرات و ارزآوری می باشد که تحلیل جداگانه ای را طلب خواهد کرد.
در هنگامه ای که در بسیاری از رسانه ها و نزد برخی مصاحبه کنندگان مسئول و مرتبط متاسفانه هنوز به فرهنگ سازی نوع خاویار پرورشی و یا تیپ وحشی[ ممنوعیت صید تا پایان سال ۲۰۲۲] نیاز مبرم داریم؛ بسیار جالب است هم اینک تعداد ۱۱۲ کشور واردات خاویار به تفکیک نوع گونه ها را در بازارهای جهانی ثبت نموده اند.
در اتمسفر اطلاع رسانی یا خبر نباید دنبال تیتر گیری از خاویار گیری ، صادرات، واردات، تکثیر( بذر اولیه-- بچه ماهی -- ) و آنگاه پرورش و تولید باشیم!.
در افق صادرات خاویار و درآمد ارزی نقش سازمان های حاکمیتی، پرورش دهنده، تولید کننده، سرمایه گذار بخش خصوصی و کارشناسان این علم به صورت قانونی، رعایت پروتکل ها، تعامل چند سویه را هرگز نباید فراموش کنیم.
این سکوهای مدال آور، سکوی طلایی خرد جمعی است که اگر فقط به صورت انفرادی باشد با کمال تاسف ملال آور است که شائبه مصادره به مطلوب تلاش های جمعی در قالب یک فرد ویا سازمان تلقی خواهد شد.
زمانی که در توییتی مشاهده شد که از سرگیری مجدد صادرات خاویار پرورشی ایران با تیتر اصلی مبنی بر این‌که مرهون همکاران و کارشناسان فقط یک سازمان حاکمیتی است و سپس تشکر از دیگران موضوع را با یک متخصص فرهیخته و آگاه ماهیان خاویاری کشور با سابقه بیش از ۳۰ سال تجربه مفید در راستای دغدغه رسانه ای در میان گذاشتم که حاصل آن پرسش وپاسخ را در پایان تقدیم مخاطبان و علاقمندان این مبحث تخصصی و فراگیر پسند می نمایم که امید است صرفا اطلاع رسانی وتنویر افکار جامعه هدف مقبول آستان عزیزان قرار گیرد.
در ژوئن 2020 اتحادیه اروپا به دلیل عدم ارایه برنامه ملی پایش باقیمانده های دارویی، صادرات خاویار ایران را به این اتحادیه ممنوع کرد.
پس از آن اتحادیه تولید و تجارت آبزیان ایران دنبال کار افتاد و مشخص شد که به دلیل سهل انگاری سازمان دامپزشکی در ارسال این برنامه و اخذ گواهی از اتحادیه اروپا بوده و بالاخره با مساعدت صادر کنندگان خاویار و پرداخت هزینه آزمایشات نمونه های خاویار به آزمایشگاه مرجع در فرانسه ارسال و پس از اخذ نتیجه از این آزمایشگاه ، در دسامبر ۲۰۲۰ اتحادیه اروپا رسما اجازه صادرات مجدد خاویار را داد.
البته در این مدت صادرکنندگان خاویار با مسیولیت خودشان به برخی کشورهای عضو اتحادیه مثل پرتغال و فرانسه و .. صادرات داشتند ولی صادرات به بلژیک و آلمان و ایتالیا و هلند و تعدادی دیگر از کشورها کاملا متوقف شده بود.[ به نقل از گپ و گفت و مصاحبه تخصصی با یک کارشناس شیلاتی].

منبع آمار ها:
کتاب تجارت خاویار در بازارهای جهانی ۲۰۱۹ میلادی/ ترجمه وتالیف: استاد مهندس سید قباد مکرمی،انتشارات فرهنگ نور، تهران چاپ اول ۱۴۰۰
اینجانب به سهم خود از زحمات مترجم و مولف محترم این اثر وزین آماری تشکر و قدر دانی را واجب تلقی می کند.

علیرضا کیهان پور
پژوهشگر رسانه ای