فاخته- الان هم که پس از بازنشستگی گاه گاهی حاج کرم برای تجدید دیدار و نه تحدید ماهی پاک شده به شیلات ایران سر می زند همان حس نوستالژیک شمش های ماهی سالمون نروژی اصل وارداتی ؛ماهی و میگوهای بی تاب قل خوردن در ماهیتابه در اذهان متبادر می شود غافل از آنکه همه شمش های ۱۰ کیلوگرم به بالای ماهی و میگو الان "دیفراست" شده و آب باریکه پس از ذوب شدنش به عنوان آب مورد نیاز ملات و مصالح ساختمان ساخت برجک شماره ۲۳۶ در خیابان فاطمی غربی تهران شد و تا تورنتوی کانادا خرج نماکاری ساختمان برای از ما بدتران زمانه شد.
آن بن ها یا کوپن های ماهی، میگو و کنسروهای تون ماهیان به تاریخ پیوست و هنوز تعدادی از بن های باطل شده در زیر شیشه و روی میز برخی همکاران سابق به مرور زمان پرس شده به طوری که اگر شیشه را بردارند چنان به آن چسبیده که خیال جداشدن از آن مقطع تاریخی ندارد!.
البته در سپهر ژورنالیستی این نگارش یک طنز تلخ است که امید است موجب رنجش فرد یا افرادی نشود حاج کرم یک نشانه برای تجدید خاطره بود زیرا مخاطبین خاص که این نوشتار و خاطرات برایشان یادآوری ایام است بالای ۵۰ سال سن داشته که یا بازنشسته هستند و یا حداکثر تا ۷ سال دیگر بازنشسته خواهند شد و اما در کشور چین ماهی کووی خیلی قابل احترام و ارزش است زیرا اگر کسی ماهی کووی را در ظروف ویژه حمل ونقل در دستانش باشد سینما، تئاتر، ورودی به پارک ها و مجتمع های تفریحی، مترو، اتوبوس، تاکسی و...کاملا رایگان به احترام ماهی زینتی کووی در دسترس ماهی دوست قرار می گیرد و اما حال که بحث ماهی ماهیگیری شد خالی از لطف نیست که به نروژ وماهی سالمون این سرزمین سرد و سرشار از مزارع دریایی پرورش ماهی در قفس آن کشور به طور خلاصه اشاره نمایم.
ماهی سالمون نروژ با نام علمی سالمو سالار(Salmo Salar) یکی از اعضای خانواده آزادماهیان از جنس سالمو (Salmo) است. ماهی سالمون نروژ با نام انگلیسی Atlantic salmon شناخته می شود. ماهی سالمون نروژ به دلیل جنبه های مختلف از نظر طبخ، خواص سلامتی و خوش خوارکی در جهان طرفداران بسیاری دارد.

طول این ماهی 100-40 سانتی متر و حداکثر به 120 سانتی متر می رسد. این ماهی از ازوان پایین تا بالا به بازار عرضه می شود. در سال 1960 بزرگترین ماهی به وزن44/49 کیلوگرم صید شده است.
ماهی سالمون آنادروموس است یعنی برای تخم ریزی از دریا به رودخانه مهاجرت میکند. بومی حوزه شمالی اقیانوس اطلس است و در نهر و رودخانه های شفاف با بستر سنگی و همچنین در دریاچه های مجاور آن ها زیست می کند.

تخم ریزی آن ها از اواسط مهرماه تا اواسط بهمن ماه به طول می انجامد و تخم ها در لابلای شن های بستر رودخانه هایی با جریان آب مناسب قرار می گیرند و پس از 70 الی 160 روز بر اساس دمای آب هچ می شوند (بیرون آمدن نوزاد از تخم) .
در تکثیر مصنوعی و کنترل شده توسط انسان، لاروها در محیط انکوباسیون پس از حدود 60 روز در دمای 8 درجه خارج می شوند.

پرورش ماهی سالمون نروژ
امروزه با توجه به ارزش بسیار بالای این ماهی آن را درون قفس های درون آب های ساحلی نروژ پرورش می دهند. ماهی سالمون نروژی به طور مصنوعی و تحت کنترل تکثیر می شود و بعد از یک سال سازگاری نوزادان در آب شیرین به دریا انتقال می یابند. دوره پرورش این ماهی حدود 14 تا 22 ماه طول می کشد.

شرایط آبی محل زیست این ماهیان چه به طور طبیعی و چه پرورش در قفس بسیار عالی و دارای کفیت بالا می باشد. ماهی سالمون نروژ درآب های سرد زندگی می کنند.

گوشت ماهی سالمون به طور طبیعی دارای رنگ نارنجی متمایل به صورتی است. این یعنی سرشار از رنگدانه های کارتنوئید است. با این حال علاوه به رنگدانه طبیعی این ماهی در هنگام پرورش در غذای آنها از رنگدانه های کارتنوییدی که یک آنتی اکسیدان قوی و ضد سرطان است استفاده می شود.

ویژگی های ممتاز گوشت ماهی سالمون نروژ
دو ویژگی بارزتر می توان به این ماهی نسبت داد که سبب ارزشمند شدن آن است. رنگدانه های طبیعی گوشت آن و هم چنین میزان اسیدهای چرب ویژه و بالای آن است. این ماهی علاوه بر این دو ویژگی خاص دارای میزان پروتئین بالایی است.

بنابراین مصرف این ماهی می تواند میزان بالایی پروتئین بدن مصرف کننده را تامین کند. هم چنین این ماهی دارای میزان بالایی فسفر،پتاسیم و ید است. این ماهی دارای انواع ویتامین به خصوص ویتامین Aو B به میزان بالا است.

 خواص درمانی آن بسیار است و یک دلیل استفاده زیاد مردم دنیا از آن این خصوصیت درمانی آن است . ماهی سالمون نروژ قاتل استرس است.

برای آرامش اعصاب و دوری از افسردگی بسیار مناسب است. این ماهی یک ضد سرطان قوی است و این خاصیت ضد سرطانی آن بسیار ویژه است. همچنین مصرف این ماهی قلب و عروقی سالم را به ارمغان می آورد.
طعم این ماهی بسیار عالی و خوشایند است این ماهی کمی چرب است و این باعث شد است که طعم این ماهی لذیذتر باشد.

این ماهی فاقد تیغ است این دو عامل یکی دیگر از علل بازار پسندی بالای آن در جهان است. در ژاپن مصرف ماهی سالمون برای سوشی بسیار بالا است و حتی در بسیاری از مناطق آن را به صورت خام مصرف می کنند. تنوع طبخ این ماهی بسیار بسیار بالا است. اما متداول ترین روش پخت این ماهی گریل، کبابی، پخت در فر و انواع خوراک است.

استاندارد ماهی سالمون
کشور نروژ با تکنولوژی روز در پرورش و فرآوری این ماهی، بهترین محصول و با کیفیت بالا را به سراسر دنیا ارسال می کند. این ماهی به صورت کامل ، فیله شده و…. صادر می شود. در کشور ما هم محصولات متنوع سالمون را می توان یافت از جمله کامل، فیله ، پورشن(تکه)، سوشی، دودی، طعم دار، استیک و …. . ماهی سالمون نروژ هم به صورت تازه و گرم و هم بصورت منجمد وارد کشور می شود.

شاید برای اغلب مردم این سوال پیش بیاید این همه مسافت چطور ماهی به صورت گرم با حفظ کیفیت فرستاده می شود. کشور میزبان با استانداردهای روز ماهی سالمون را در فضایی عایق، مانند فوم حاوی یخ های خشک که زمان نگهداریشان بالا است قرار داده و از طریق ارسال هوایی به ایران برای مشتریان خاص وسفارتخانه های مقیم ایران می فرستند.
البته این نباید باعث شود که در ایران برخی پرورش دهندگان ماهی قزل آلا از عدم فرهنگ آشنایی مصرف کنندگان سوء استفاده کرده وبا نام سالمون داخلی وبا قیمت بالاتر به این طراری آشکار وغیر مسئولانه ادامه دهند و باید مراکز نظارتی ضمن رفتار قانونی با این کار چرک وغیر اخلاقی فرهنگ سازی مطلوب و اطلاع رسانی را با سرعت، دقت و کیفیت به مصرف کنندگان و آحاد بازار هدف یعنی هموطنان عزیز انتقال دهند به طوری که تفاوت قیمت ماهی قزل آلای معمولی شکم پر با به اصطلاح ومثلا سالمون داخلی گاهی به ۳۰ هزار تومان در کیلوگرم تفاوت قیمتی دارد که شبیه همان کار زشت در ماهی فروشی هاست که فیتوفاک پرورشی را به جای ماهی آزاد خزر وانواع وایت فیش پرورشی به جای ماهی سفید اصل خزر در این بازار مکاره به فروش می رسانند و متاسفانه در مورد ماهی حلواسفید وسیاه جنوب کشور به این رویه کاسب کارانه و خدانپسندانه خود نیز هم اکنون مشغول سوء استفاده مادی هستند.
جای امثال حاج کرم ما در مراکز عرضه ماهی و میگو واقعا خالیست که در چشم بر هم زدن به خاطر حس مسوولیت و وجدان کاری وبه ویژه تجربه کاری سره را از ناسره تشخیص می دهند تا چنین نوشتاری یک مرثیه برای فقدان اومگای ۳ اصل نروژ تلقی نشود که متاسفانه این تقلب و تخلف آشکار را اگر دقت کنیم در گوشه کنار کشور فراوان بوده و باید بازرسان اتحادیه ها وتعاونی های صید، صیادی ، آبزی پروری به همراه دامپزشکان ناظر در بهداشت و کیفیت انواع آبزیان وسایر دست اندرکاران نظارتی به این پدیده غیر انسانی و ضد اخلاقی بیشتر از گذشته توجه همت گمارند.

علیرضاکیهان پور
پژوهشگر رسانه ای