فاخته- آببندان های طبیعی و غیر طبیعی که نوعی تالاب دست ساز انسان ها به منظور ذخیره آب در فصول پُربارش، پرورش ماهیان گرم آبی مانند کپور، آمور، فیتوفاک،بیگ هد و همچنین کشت دوم برنج و آب شُرب مورد بهره برداری قرار می گیرد که در حُکم ریه های شهرها و تصفیه خانه های طبیعی زیست بوم انسان ها نیز تلقی می شود بسیار مهم است.
در استان های مازندران، گیلان و گلستان بیشترین سطح این آببندان ها را در کشور تشکیل می دهد به طوری که شهر بابل با داشتن ۲۰۷ باب آب بندان و تالاب بیشترین تعداد این پدیده را در کشور به خود اختصاص داده که از دیدگاه سلامت آبزیان پرورشی، تخصیص حق آبه کشت دوم برنج، ذخیره مطلوب آب باران، ارتقای بهره وری و پویایی اقتصاد روستائیان، آلودگی، شکار و صید با نظارت حفاظت محیط زیست و مقابله با سود جویی، منفعت طلبی متصرفین غیرمجاز اراضی تالابی بسیار حائز اهمیت است.
بنابر گزارش های رسمی مسوولین استان و محلی، چرخه زیستی "ماهیان پرورشی گرم آبی" یا به عبارتی "کپور ماهیان" از نکته نظر توجه بیشتر به سلامتی مصرف کنندگان ماهی و عدم رعایت حداقل استانداردهای خوراک آبزیان(شیوه دستی) به عنوان مکمل غذای طبیعی برای مصرف این نوع ماهی ها با استفاده از آلاینده ها و شیرابه های حاصل از ضایعات کشتار گاهی به ویژه دورریزهای پوست و روده مرغ به دلیل گرانی نهاده های خوراک آبزیان و عدم دسترسی مطلوب تولید کنندگان و آبزی پروران به تهیه و تامین خوراک با قیمت حمایتی یا تعاونی به منظور تثبیت FCR یا همان ارتقای ضریب تبدیل خوراک به تولید گوشت و نیز ورود پسماندهای شیمیایی صنایع در الویت نخست توجه و پایش قرار دارد.
البته همان طور که از نام منابع آبی فوق به نام آببندان های طبیعی و غیر طبیعی مانند تالاب ها و برکه ها بر می آید غذای طبیعی داخل ستون های بالا، وسط و کف آب این نوع پرورش آبزیان مانند زئو پلانکتون، فیتو پلانکتون، بنتوز و دافنی(زی شناوران ریز جانوری، گیاهی و سطوح کف) در یک چرخه زیستی مناسب کفاف خوراک کپور ماهیان را می دهد اما به دلایل نگاشته شده در سطور فوق این یادداشت و ترویج غیر علمی و در نتیجه روند فرهنگ غلط مصرف غذای دستی در این زیست بوم منحصر به فرد آبی-خاکی به منظور رشد سریع ماهی و منفعت طلبی برخی از تولید کنندگان گرایش به سمت و سوی ضایعات غیر بهداشتی محیط پیرامونی و به ویژه آلاینده های کشتار گاهی مشکلات فراوانی را طبق گزارشات خود مسوولین محترم استان به وجود آورده است و به عنوان نمونه مدیر کل کنونی شیلات استان مازندران با افتخار کامل و تامّه  از صادرات خوراک آبزیان در ۶ ماهه نخست سال ۱۴۰۱ و ارزآوری رو به رشد این صادرات گزارش می دهد که بیانگر این نکته است که باغچه خود را خوب بیل نزده است! چرا  که اگر غذای آبزیان با قیمت مناسب و در حد ضرورت در دسترس آبزی پروران قرارگیرد این  چنین آلودگی منابع آبی چند منظوره و ناسالم بودن ماهی های پرورشی برای مصرف کنندگان که بروز خطرات عدم سلامتی گوشت ماهی با تقاضای بالا به ویژه در نیمسال دوم و تقریبا عدم تشخیص  محصول نهایی عرضه  شده به بازار مابین تولیدات آببندان و استخرهای پرورشی خاکی است! باید متولیان این امور  مانند محیط زیست، بهداشت، دامپزشکی و...نسبت به نظارت بهینه و تشدید رعایت شیوه نامه ها و پروتکل های بهداشتی، پیشگیری و درمان اقدام و شهر آببندان و تالاب و برکه ها یعنی بابل را با دارا بودن ۲۷۰ باب  در این راستا پایش و رصد وظایف حمایتی حاکمیتی قرار دهند.

علیرضا کیهان پور